Dwanaście Piosenek Falco, Które Warto Znać

Pisałem już na tym blogu o jednym zespole o nazwie zaczynającej się na literę "F". Wspominaliśmy też niedawno wokalistę o imieniu na "F". Dzisiaj kolejny artysta na literę "F", a w tym roku pojawi się ich jeszcze kilku.
Podobnie jak w wypadku Freddy'ego dowiedziałem się o jego śmierci z telewizji. Wtedy (w 1998 r.) nie pasjonowałem się szczególnie muzyką, ale fragment teledysku, który stanowił tło newsa w Teleexpressie, na tyle mnie zaintrygował, że po 3 latach bezbłędnie rozpoznałem jego piosenkę w radiu i zawsze chciałem poznać więcej. Mowa o najpopularniejszym wykonawcy w historii austriackiej muzyki pop - Johannie (lub Hansie) Hölzelu, znanym światu jako Falco. 

Ta piosenka, którą w 2001 r. usłyszałem w radiu (wierzcie mi lub nie, ale chyba był to RMF...), to oczywiście Rock Me Amadeus, do tej pory jedyny numer 1 na liście Billboardu artysty posługującego się na co dzień językiem niemieckim. Najprawdopodobniej utwór nie odniósłby takiego sukcesu, gdyby nie popularność obsypanego Oscarami filmu Milosa Formana pt. Amadeusz. (Skądinąd uważam, że jakkolwiek obrazoburczy, z czysto estetycznego punktu widzenia film się nie zestarzał i nadal jest wart obejrzenia). Pamiętajmy jednak, że 1984 to rok największego komercyjnego powodzenia szeroko pojętej "nowej fali". Tradycyjny rock i adult contemporary wciąż mocno się trzymały, ale spora część amerykańskiej młodzieży szukała bardziej nietypowych wrażeń muzycznych, nawet jeżeli miał ich im dostarczyć gość z egzotycznego środkoweuropejskiego kraju, do tego rapujący i wydający inne dziwne odgłosy paszczą.

Jeszcze bardziej zaskakujące jest to, że ten cudak już wtedy nie był dla nich anonimowy. A właściwie nie on sam, tylko jego piosenka - Der Kommissar z wydanego w 1981 r. albumu Einzelhaft ("izolatka"). Przed jego wydaniem muzyk doskonalił się w różnych gatunkach muzyki - od, jak na wiedeńczyka przystało, klasyki, przez - jak na dwudziestolatka w latach 70. przystało :) - punka po jazz-rock i disco, ale zdecydował się na styl, któremu pozostał wierny przez całe życie, czyli agresywną melodeklamację do mocno brzmiącego, często patetycznego podkładu. "Komisarz" był przebojem w wielu krajach świata, m.in. jako pierwszy jego utwór dotarł na szczyt w Niemczech i Austrii, ale w USA został zapamiętany w dwóch innych wykonaniach - brytyjskiej grupy After the Fire, która niczym innym nie zapisała się w historii muzyki (zresztą w ich ojczyźnie to wykonanie przepadło!) oraz...Laury Branigan, której wersja nosiła tytuł Deep in the Dark.

Z tych dwóch coverów wolę Laurę, która zresztą miała wyraźną słabość do europejskiej muzyki - wszak jej dwa największe przeboje, czyli Self Control i Glorię w oryginale wykonywali Włosi. After the Fire to raczej pomyłka, szczególnie teledysk, dobrze, że chociaż zatrudnili w nim atrakcyjną modelkę... W każdym razie, drodzy młodzi czytelnicy, nie wierzcie wapniakom, którzy Wam wciskają, że "lata 80. były fajne, bo nie było rapu"! Zwłaszcza, że sami pewnie szaleli przy tym "cudeńku".

Dla większości melomanów z krajów anglosaskich na tych dwóch przebojach przygoda z Falco się skończyła, ale w Europie i - jeżeli wierzyć Wikipedii - na Dalekim Wschodzie miał jeszcze inne lepsze lub gorsze hity, a co najmniej kilka dalszych wartych uwagi piosenek kryje się na jego albumach. Garść z nich znajdziecie na poniższej playliście.

Wykonanie live Ganz Wien wybrałem, aby pokazać, jak dużą przemianę wizerunkową i muzyczną przeżył Falco wraz z początkiem dekady, zwanej przez niektórych "złotą". Po jego ciuchach widać, że jeszcze niedawno rządził glam rock, a po klawiszach - że od śmierci Jima Morrisona minęło zaledwie osiem lat... Można powiedzieć, że Junge Roemer to typowe wiedeńskie klimaty: pan w garniturze, smyczki i tekst o założycielach miasta - Rzymianach. (Wideo pokazuje występ z 1994 r., który w 2008 r. doczekał się wydania pt. Falco Symphonic. Oryginalny klip był oczywiście w klimacie swoich czasów.) Podkład przypomina mi Rysowane Tobie Andrzeja Piasecznego :) Piosenka z każdą minutą coraz bardziej się rozkręca, ale poza Austrią i - o dziwo - Hiszpanią nie spodobała się praktycznie nigdzie. Skłoniło to Falco do częstszego wtrącania angielskich zwrotów na swojej trzeciej płycie, co okazało się słusznym posunięciem.

Vienna Calling to największy przebój Falco na Liście Przebojów Trójki, doszedł do drugiego miejsca. "Amadeusz" tylko do 24... Jeszcze kilka lat temu słyszałem go w sobotni wieczór w Złotych Przebojach. Aby jego słuchacze całkowicie nie ogłuchli :), Falco nagrywał też ballady, z których największy rozgłos zdobyła sobie Jeanny. Niekoniecznie był to rozgłos, jakiego życzył sobie sam autor, ponieważ z bliżej nieznanego powodu utwór uznano za gloryfikację gwałtu (na pewno sprawia wrażenie wyznania niespełnionego podglądacza, ale jego historia bardziej wywołuje politowanie niż podziw), przez co został zbojkotowany przez część mediów.

Prawdopodobnie od samego początku Falco planował napisanie dalszego ciągu piosenki, który również stał się dużym przebojem. Nie jest za to do końca pewne, czy miała powstać trzecia część tej historii. W każdym razie w 2009 r. ukazał się singiel pt. The Spirit Never Dies (Jeanny Final). Słuchając tych dwóch utworów (i oglądając wokalistę w białym płaszczu :P) pewnie nie dziwicie się, że saga o Jeanny zainspirowała jedną z piosenek Ich Troje...

Czy Falco można uznać za jednego z pionierów new jack swingu? Być może, gdyby promocja albumu Emotional zaczęła się od tytułowego kawałka, nie zaś nieudolnie naśladującego "Amadeusza" The Sound of Musik, kariera Austriaka za oceanem potrwałaby dłużej... Za to niedługo później - jeszcze raz powtórzę, jeśli wierzyć Wikipedii - dzięki duetowi ze znaną z androgynicznego wizerunku aktorką Austriak cieszył się z numeru 1 w Japonii. To solidny numer o mocno ejtisowym brzmieniu, szkoda tylko, że Brigitte wydaje z siebie coś w rodzaju odgłosów godowych wieloryba :)

Za życia Falco miał jeszcze kilka hitów, m.in. wariację nt. "Komisarza" z mocno niegrzecznym teledyskiem, którymi próbował się wpisać w modne euro-dance'owe klimaty, ale mnie w ogóle te piosenki nie przekonują. Moim zdaniem znacznie lepiej spisał się jako pionier tak bujnie rozwijającego się w latach 90. niemieckiego rapu w kawałku Time z płyty Nachtflug z 1992 r.

6 lutego 1998 r. Hölzel zginął w wyniku zderzenia jego samochodu z autobusem w Dominikanie, gdzie ładował akumulatory przed kolejną próbą comebacku. Pozostawił po sobie pewną ilość utworów, które planował wydać na przygotowywanym krążku, a także takie, nad którymi zamierzał jeszcze popracować. Oczywiście (hello 2Pac!, hello Biggie!), wszystkie prędzej czy później ujrzały światło dzienne. Mroczne Out of the Dark (Into the Light) pierwotnie nie miało znaleźć się na singlu, jednak w zaistniałej sytuacji w naturalny sposób stało się testamentem muzyka. Co tak naprawdę zainspirowało go do napisania tej piosenki, nigdy się już nie dowiemy...

Poznałem ją dzięki wydanej pod auspicjami niemieckiego Bravo (tak przynajmniej było napisane na opakowaniu :) składance, którą odtwarzano w nadmorskim barze moich rodziców, ale wgłębiłem się w jej tekst dopiero podczas kursu języka niemieckiego kilka lat później. Przez te ponad 10 lat w ogóle nie straciła na sile. Drugim pośmiertnym singlem był obdarzony chwytliwym refrenem Egoist.

Na jednej pośmiertnej płycie się nie skończyło. W klipie Verdammt, wir leben nich  (Cholera, jeszcze żyjemy!) pomysł wykorzystany po latach w "Fake" Simply Red został osadzony w scenerii "Was It Worth It?" Pet Shop Boys. "Nanana" z refrenu coś mi mocno przypomina, ale nie mogę sobie przypomnieć, co... Może Wy mi pomożecie?

I tyle na razie w temacie lat 80. Od następnego posta zaczynamy podsumowanie roku. Jego pierwszym zbiorowym bohaterem będzie drugi obok Hurts brytyjski zespół, którego autografy miałem przyjemność w tym roku zdobyć.